welkom
Als rijkscultuurfonds voor vormgeving, architectuur en digitale cultuur financiert het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie goed ontwerp voor opgaven van de toekomst.
We zijn gericht op het verrijken en versterken van de creatieve sector en streven ernaar het unieke talent van ontwerpers en makers te verbinden aan sectoren binnen én buiten het culturele domein.
Via 13 subsidieregelingen en 17 open oproepen ondersteunden we in 2024 bijna 1100 projecten van individuele makers en culturele instellingen.
De projecten lopen uiteen van vrij ontwerp tot toegepast design en van onderzoek en experiment tot publieke presentaties.
verhalen
De kracht van ontwerp tonen we in 5 verhalen. Verhalen over talentontwikkeling en de rol van culturele instellingen daarin, over het uitdagen van dominante perspectieven, over de waarde van culturele uitwisseling én over de totstandkoming van een collectief heldenepos.
cijfers
In 2024 publiceerden we ons beleidsplan 2025–2028, werkten we aan nieuwe regelingen, maakten we ruimte voor andere thema’s en kregen nieuwe samenwerkingen vorm. Het aantal aanvragen daalde na een jarenlange stijging met ruim 5%, mede als gevolg van minder subsidierondes. Voor de uitvoerbaarheid van de programma’s en regelingen een noodzakelijke beweging die ook in de nieuwe plannen een belangrijke rol speelt. In totaal kenden we € 20,1 miljoen subsidie toe.
thema’s
Met onze regelingen en open oproepen willen we het proces van experimenteren, onderzoeken en maken stimuleren en nieuwe samenwerkingsvormen bevorderen. Door expliciet in te zetten op talentontwikkeling, internationalisering en het verbinden van ontwerpkracht aan andere sectoren, versterken we de positie van individuele makers en culturele instellingen en verstevigen we de creatieve sector.
talentontwikkeling
Eén van de constante pijlers in het beleid van het Stimuleringsfonds is talentontwikkeling. Via verschillende regelingen en open oproepen ondersteunen we zowel opkomende als gevestigde ontwerpers en makers in hun artistieke en professionele ontwikkeling. We hebben daarbij extra aandacht voor veelbelovende makers in moeilijker te bereiken doelgroepen voor wie toegang tot de sector minder vanzelfsprekend is.
Platform Talent
Via de Regeling Talentontwikkeling stelden we in 2024 aan 52 opkomende makers een ontwikkelbeurs beschikbaar. Een jaar lang kregen zij de vrije ruimte om zich te richten op artistieke en professionele groei.
In de tentoonstelling Stimuleringsfonds presents talent, tijdens Dutch Design Week,
lieten de makers zien wat het jaar hen bracht. Via talks, performances, videoportretten, workshops en installaties deelden zij nieuwe inzichten met publiek.
Op Platform Talent – een inspirerende database voor andere makers, opdrachtgevers en curatoren uit de culturele sector – vertellen de opkomende makers
over hun professionele praktijk. Zoals de Arubaanse ontwerper Quiana Cronie, die door middel van duurzame mode en visual storytelling de cultuur van het eiland levend wil houden voor toekomstige generaties.
Platforms voor ontwerpend leren
Via de Open Oproep Platforms voor ontwerpend leren geven we sinds 2022 een impuls aan initiatieven die kinderen en jongeren wegwijs maken in de Nederlandse maak- en ontwerpcultuur.
Sinds 2024 trekken we hiervoor gezamenlijk op met het Fonds voor Cultuurparticipatie.
Met de initiatieven – inmiddels al 39 – wordt ingespeeld op de groeiende interesse onder jongeren voor het ontwikkelen van technische, artistieke, praktische en andere professionele ontwerpvaardigheden.
Fresh perspectives
Met de Open Oproep Fresh perspectives ondersteunen we makers in het bieden van nieuwe perspectieven op sociale, culturele, politieke en economische vraagstukken.
Daarbij stimuleren we sectoroverstijgende samenwerkingen waarin makers, ontwerpers en architecten samen met andere organisaties tot innovatieve en onverwachte benaderingen kunnen komen.
BASE bij Salone del Mobile
Van 16 tot en met 21 april 2024 vond de Salone del Mobile 2024 plaats, één van de meest omvangrijke internationale beurzen voor meubel- en productontwerp.
Via de Open Oproep BASE at Salone del Mobile stelden we tien Nederlandse startende makers, ontwerpers en architecten in staat hun werk voor het eerst internationaal te presenteren.
Zij namen deel aan een groepstentoonstelling bij cultureel centrum BASE Milano.
internationalisering
Gelijkwaardigheid, kennisuitwisseling en dialoog zijn leidend in de verschillende manieren waarop we investeren in samenwerkingen met buitenlandse organisaties en ontwerpers. Dat doen we via de Regeling Internationalisering ontwerpsector en Vouchers internationaal, maar ook met verschillende residency-programma’s. In 2024 werd daarnaast de Open Oproep Climate Justice uitgezet, gericht op projecten rondom klimaat(on)rechtvaardigheid.
Internationalisering ontwerpsector
Via de Regeling Internationalisering ontwerpsector ondersteunen we onderzoek en samenwerkingsprojecten in een internationale context.
Hiermee versterken we de positie van de Nederlandse ontwerpsector in het buitenland en stimuleren we duurzame internationale samenwerking en uitwisseling.
Climate Justice
Klimaat(on)rechtvaardigheid is naast een sociale, economische en politieke aangelegenheid ook een ontwerpvraagstuk. Denk aan de manier waarop steden worden ontworpen en hoe daarbinnen de toegang tot basisvoorzieningen,
zoals huisvesting, schone lucht en water worden bepaald. Maar ook hoe de toegang tot materialen, grondstoffen en de transitie naar schone technologieën en energie wordt bestuurd.
De Open Oproep Climate Justice draagt bij aan de dialoog over klimaat(on)rechtvaardigheid tussen praktijken op het Afrikaanse continent en de West-Europese regio.
De samenwerkingen die tot stand kwamen, maken initiatieven rondom dit thema tastbaar en geven ruimte aan reflectie.
Residencies
Via verschillende open oproepen voor buitenlandse residencies stimuleren we de artistieke en professionele ontwikkeling van gevestigde ontwerpers en makers.
De nadruk ligt daarbij op uitwisseling en wederkerigheid, zodat het onderzoek of experiment van de resident ook relevant is voor de plek of organisatie die de residency mogelijk maakt en zich verhoudt tot de lokale context.
In 2024 werden er oproepen uitgezet voor residencies bij Think Tanger in Marokko, Arita in Japan, Videotage in Hongkong en Jatiwangi art Factory in Indonesië.
Eén van de ondersteunde makers is Remi Groenendijk, die voor zijn project Warung tanah afreisde naar Jatiwangi.
Daar onderzoekt Groenendijk emissievrij bouwen met aarde (Tanah) en lokale materialen. Hij experimenteert met methoden om een duurzaam, kleinschalig paviljoen of restaurant te bouwen,
waarmee hij het potentieel van emissievrij bouwen aantoont.
Vouchers internationaal
Met Vouchers internationaal kunnen professionals op het gebied van vormgeving, architectuur en digitale cultuur aan hun internationale netwerk bouwen.
Op uitnodiging van een buitenlandse partij kunnen zij bijvoorbeeld een presentatie, lezing of workshop geven.
In 2024 zijn 29 internationale presentaties mogelijk gemaakt, verspreid over 21 landen. Zoals Studio Pupil, die met expertise in animatiefilms werd uitgenodigd om
een masterclass en presentatie te geven bij Anilogue International Animation Festival in Hongarije.
ontwerpkracht
Ontwerpers kunnen met hun verkennende aanpak en methoden van ontwerpend onderzoek een belangrijke bijdrage leveren aan de aanpak van maatschappelijke vraagstukken zoals duurzaamheid, kwaliteit van de leefomgeving en participatie in de samenleving. Het Stimuleringsfonds daagt ontwerpers uit om hierin samen te werken met beleidsmakers, wetenschappers en experts uit relevante andere domeinen, maar ook om hun werkwijzen en ontwerpkracht in te zetten voor versterking van de eigen sector.
Actieprogramma Ruimtelijk Ontwerp
Vanuit het Actieprogramma Ruimtelijk Ontwerp stimuleren we de inzet van ruimtelijk ontwerp bij de aanpak van complexe transitieopgaven die direct impact hebben op onze leefomgeving.
Multidisciplinaire coalities doen integraal onderzoek naar de mogelijkheden voor veranderingen waarmee de kwaliteit van de leefomgeving verbetert.
In verschillende open oproepen stellen we steeds een ander thema centraal. Zoals de Open Oproep Anders werken aan wonen, waarin verschillende projectteams onderzoeken hoe de Nederlandse woonopgave duurzaam,
inclusief én vanuit de huidige en toekomstige woonbehoeften kan worden aangepakt. Via een reizende installatie werden resultaten gedeeld.
Met de Open Oproep Wegen naar welzijn stimuleerden we in het Actieprogramma Ruimtelijk Ontwerp in 2024 ook het onderzoek naar de mobiliteitsopgave in Nederland. Vijftien multidisciplinaire projectteams van ruimtelijk ontwerpers, overheden, belanghebbenden en deskundigen onderzochten de mogelijkheden voor een duurzame mobiliteitstransitie. De projecten bieden vernieuwende perspectieven en voer voor bredere discussies.
Drie basisregelingen
In de subsidieregelingen Vormgeving, Architectuur en Digitale cultuur worden projecten mogelijk gemaakt die laten zien dat ontwerp waarde toevoegt aan de maatschappij.
Deze regelingen bieden makers ruimte om zelf te agenderen. Dat leidt tot projecten als Deepest Unknown, van multidisciplinair ontwerper Kurina Sohn.
In het project gebruikt Sohn machine learning als middel om toeschouwers een hyperdimensionaal beeld van onze oceanen te geven en te laten zien wat er verloren kan gaan in de onderwaterwereld als we deze niet beschermen.
Open Oproep Collectieve kennisvorming architectuur
Met de Open Oproep Collectieve kennisvorming architectuur stimuleerden we in 2024 voor het eerst ook kennisdeling en samenwerking tussen kleine architectuurpraktijken.
Via deze oproep konden zelfstandige ontwerpers en kleine bureaus hun kennis en expertise op het gebied van sociaal-maatschappelijke vraagstukken delen en versterken.
Innovatielabs
Wat kunnen we doen om de culturele en creatieve sector op de lange termijn wendbaarder en weerbaarder te maken?
Makers, culturele instellingen en andere creatieve partijen gingen met die vraag aan de slag binnen het programma Innovatielabs.
Tijdens twee edities werden via 33 innovatieprojecten ideeën voor de sector onderzocht, getest en verbeterd. Het programma, dat we namens alle rijkscultuurfondsen uitvoerden met CLICKNL,
bood naast financiële ondersteuning ook coaching en begeleiding bij kennisontwikkeling en -deling. Tijdens Dutch Design Week in Eindhoven toonden de deelnemers (tussentijdse)
projectresultaten in interactieve presentaties, demonstraties en kennisdelingssessies.
Innovatielabs werd afgerond met een slotbijeenkomst met ruim 150 makers, cultuurprofessionals, financiers en beleidsmakers. Centraal stond de vraag welke kennis de projecten meegeven aan de culturele en creatieve sector. Dit vraagstuk was ook het onderwerp van een onderzoeksrapport van vijf hogescholen en kunstacademies, gefinancierd door Regieorgaan SIA. Hierin werden verschillende domeinen – kunst, cultuur, de creatieve industrie, wetenschap en onderwijs – samengebracht en ontstond niet alleen nieuwe kennis voor innovatie, maar kwam er ook aandacht voor de documentatie en borging van werkwijzen en processen.